Tahsis Tapu Nedir? Hukuki Niteliği, Geçerliliği ve Mülkiyet Hakkına Etkisi

Giriş

Taşınmaz mülkiyeti Türkiye’de hem ekonomik hem de sosyal açıdan büyük öneme sahiptir. Ancak uygulamada, klasik tapudan farklı olarak birçok vatandaşın elinde yalnızca bir tahsis tapusu bulunmaktadır. Bu belge, çoğu zaman yanlış anlaşılmakta ve tam mülkiyet hakkı sağladığı sanılmaktadır. Bu yazıda “tahsis tapu nedir” sorusuna yanıt verilecek, bu tapunun hukuki geçerliliği, arsa tahsis belgesi ile farkları, hak ve riskleri detaylı şekilde ele alınacaktır.

Tahsis Tapu Nedir?

Tahsis tapusu, bireylere taşınmaz kullanım hakkı sağlayan, ancak mülkiyet hakkı doğurmayan bir belgedir. Genellikle kamu kurumları tarafından, özellikle gecekondu ıslahı veya toplu konut projeleri kapsamında, hak sahiplerine verilir.

Hukuki Tanımı

Tahsis tapusu, resmi tapu senedi değil, dir. Bu belge, “tahsis belgesi” ya da “arsa tahsis belgesi” gibi adlarla da anılabilir.

Tahsis Tapusu ile Asli Tapu Arasındaki Farklar

• Mülkiyet Hakkı: Asli tapu, tam mülkiyet hakkı sağlar. Tahsis tapusu sadece kullanım hakkı verir.
• Asli tapu devredilebilir, miras bırakılabilir. Tahsis tapusu ise idari kararlarla kısıtlanabilir.
• Asli tapular tapu siciline tescil edilir. Tahsis tapuları çoğu zaman tescil edilmez, kurum içi listelerde yer alır.

Tahsis Tapusu Kimlere Verilir?

Tahsis tapusu genellikle aşağıdaki kişi ve kurumlara verilir:

• Gecekondu Kanunu kapsamında hak sahibi olanlar
• Toplu konut projelerinden yararlananlar
• Belediyeler veya TOKİ tarafından yapılan arsa tahsisleri
• Kamu görevlilerine sosyal konut tahsisleri

Tahsis Tapusunun Hukuki Niteliği

Bir tahsis tapusu, mülkiyeti değil, gösterir. Bu nedenle kişi o taşınmaz üzerinde malik gibi her türlü işlem yapamaz. Mahkemeler ve Yargıtay da tahsis belgelerini ya da olarak değerlendirmektedir.

Tahsis Tapusunun Geçerliliği

Tahsis tapusunun geçerliliği, tahsis işleminin hangi idare tarafından, hangi mevzuata dayanarak yapıldığına bağlıdır. Eğer idari işlem hukuka uygunsa, kişi bu belgeyle taşınmazı kullanabilir. Ancak mülkiyet iddiasında bulunamaz.

Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Tahsis Tapusu ile Satış Yapılabilir mi?

Hayır. Tahsis tapusu, resmi tapu olmadığından, taşınmazın devri yapılamaz. Bu belgeyle yapılan satışlar sayılır ve tapu iptali ile karşılaşma riski yüksektir. Ancak taraflar arasında özel sözleşme yapılabilir, bu da sadece kişisel borç ilişkisi doğurur.

Tahsisli Arsalar ve İnşaat Hakkı

Tahsis tapusu olan kişiler, çoğu zaman üzerine yapı inşa ederler. Ancak inşaat yapmak için:

• İmar planına uygunluk
• Belediye ruhsatı
• Yapı kullanım izni

gibi belgeler gereklidir. Aksi takdirde yapı, ruhsatsız (kaçak) kabul edilir.

Tapuya Dönüştürme (Tahsis Tapusunun Gerçek Tapuya Çevrilmesi)

Hak sahibi, belirli şartlar altında tahsis tapusunu dönüştürebilir. Bunun için:

1. İlgili kurumun taşınmazı devredebilecek yetkide olması
2. İmar mevzuatına uygunluk
3. Taşınmazın bedelinin ödenmesi veya bedelsiz tahsis kararı

gibi şartlar aranır. İşlem sonunda tapu siciline tescil yapılır ve kişi artık tam malik olur.

Yargıtay Kararlarında Tahsis Tapusu

Yargıtay 1. HD, 2021/3124 E. – 2022/1478 K.

“Tahsis belgesine sahip olmak, mülkiyet hakkı vermez. Bu belge, sadece kullanım hakkı tanır. Satış yapılamaz.”

Yargıtay 14. HD, 2020/4231 E. – 2021/3855 K.

“Tahsis tapusu ile yapılan satış, geçersizdir. Alıcının mülkiyet hakkı kazanması için tapu devri gerekir.”

Belediyeler, TOKİ ve KİPTAŞ Uygulamaları

Bu kurumlar genellikle sosyal konut projelerinde tahsis belgeleriyle hak sahiplerini belirler. Süreç içinde tapuya geçiş için duyurular yapılır. Vatandaşların süreci dikkatle takip etmesi gerekir.

İmar Planı ve Tahsisli Taşınmazlar

Tahsisli taşınmazın tapuya çevrilebilmesi için bulunduğu bölgenin içinde olması gerekir. Aksi halde ruhsat verilemez, tapuya dönüşüm mümkün olmaz.

Tahsis Tapusu Olanlar İçin Hukuki Tavsiyeler

• Tapuya dönüşüm sürecini belediye veya ilgili kurumdan takip etmek
• Sözlü satışlara güvenmemek
• Yatırım yapmadan önce hukuki danışmanlık almak

Sonuç

Tahsis tapusu, tam mülkiyet hakkı vermeyen, sınırlı ve geçici nitelikte bir kullanım hakkını ifade eder. Tapu ile karıştırılmaması gerekir. Özellikle belediyelerden, TOKİ’den ya da diğer kamu kurumlarından alınan bu belgeler, bazı hukuki haklar tanır; ancak taşınmazı satma veya miras bırakma gibi hakları içermez. Hak sahiplerinin bu konuda dikkatli olmaları, tapuya geçiş süreçlerini yakından izlemeleri ve uzman görüşü almaları önemlidir.