📌 Giriş
Ticari faaliyetlerin düzenli ve güvenli bir şekilde yürütülebilmesi için yazılı anlaşmalar büyük önem taşır. Ticari sözleşmeler, taraflar arasındaki hak ve yükümlülükleri netleştiren yasal belgelerdir. Ancak bir sözleşmenin geçerli sayılabilmesi için Türk Borçlar Kanunu (TBK) ve Türk Ticaret Kanunu (TTK) kapsamında belirlenen bazı şartları taşıması gerekir.
Bu makalede, ticari sözleşmelerin türleri, geçerlilik şartları, hukuki yaptırımlar ve sözleşme ihlali durumunda alınabilecek önlemler hakkında detaylı bilgiler bulacaksınız.
📌 Ticari Sözleşme Nedir?
Ticari sözleşmeler, en az iki tarafın ticari bir işlem için üzerinde anlaştığı yazılı veya sözlü taahhütleri içeren hukuki belgelerdir.
Bu sözleşmeler;
✔ Tarafların hak ve yükümlülüklerini belirler,
✔ Ticari ilişkilerin şeffaf ve güvenilir olmasını sağlar,
✔ Olası anlaşmazlık durumlarında hukuki çözüm sunar.
Örneğin; bir tedarikçi ile işletme arasındaki mal alım-satım anlaşması, bir ticari sözleşmedir.
📌 Ticari Sözleşme Türleri
Ticari sözleşmeler, içerdikleri konulara göre farklı kategorilere ayrılır. İşte en yaygın ticari sözleşme türleri:
1️⃣ Satış Sözleşmeleri
- Alıcı ve satıcı arasındaki mal veya hizmet alımını düzenler.
- Örneğin: Toptan mal alım sözleşmeleri, araç satış sözleşmeleri.
2️⃣ Hizmet Sözleşmeleri
- Bir tarafın diğerine belirli bir hizmet sağladığı anlaşmalardır.
- Örneğin: Danışmanlık, yazılım geliştirme, bakım-onarım sözleşmeleri.
3️⃣ Kira ve Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmeleri
- Bir malın veya mülkün belirli bir süre kiralanmasını içerir.
- Örneğin: İş yeri kira sözleşmeleri, makine leasing anlaşmaları.
4️⃣ Ortaklık ve İşbirliği Sözleşmeleri
- İki veya daha fazla işletmenin ortak bir proje veya iş yürütmek için yaptığı anlaşmalardır.
- Örneğin: Franchise sözleşmeleri, ortak girişim (joint venture) anlaşmaları.
5️⃣ Dağıtım ve Bayilik Sözleşmeleri
- Bir işletmenin, ürün veya hizmetlerini belirli bölgelerde satmak üzere başka bir şirkete yetki vermesini kapsar.
- Örneğin: Distribütörlük anlaşmaları, bayi sözleşmeleri.
Ticari sözleşmeler, tarafların haklarını korumak için hukuka uygun ve geçerli olmalıdır. Bunun için bazı temel geçerlilik şartları gereklidir.
📌 Ticari Sözleşmelerin Hukuki Geçerlilik Şartları
Bir sözleşmenin hukuken geçerli olabilmesi için aşağıdaki unsurların bulunması gerekir:
1️⃣ Tarafların Ehliyeti
- Tarafların hukuki işlem yapma yeteneğine sahip olması gerekir.
- 18 yaşından küçükler ve kısıtlı kişiler sözleşme yapamaz.
2️⃣ Sözleşmenin Konusu
- Sözleşmenin konusu kanunlara, ahlaka ve kamu düzenine uygun olmalıdır.
- Örneğin, yasadışı bir işin finansmanı için yapılan sözleşmeler geçersizdir.
3️⃣ Tarafların Serbest İradeleriyle Anlaşması
- Sözleşme, baskı, tehdit veya aldatma olmadan tarafların özgür iradesiyle yapılmalıdır.
- Zorla imzalatılan sözleşmeler hukuken iptal edilebilir.
4️⃣ Şekil Şartlarına Uygunluk
- Kanun bazı sözleşmelerin yazılı ve noter onaylı olmasını zorunlu kılar.
- Örneğin, taşınmaz satış sözleşmeleri noter onayı olmadan geçerli değildir.
5️⃣ Geçerli ve Yasal Bir Amaç İçermesi
- Tarafların belirlediği amaç, yasal ve ticari ahlaka uygun olmalıdır.
📌 Ticari Sözleşme İhlali ve Hukuki Sonuçları
Bir sözleşme ihlal edildiğinde taraflar hukuki yollara başvurabilir. En yaygın sözleşme ihlalleri şunlardır:
✔ Ödemelerin zamanında yapılmaması
✔ Ürün veya hizmetin eksik veya hatalı olması
✔ Sözleşmede belirtilen şartlara uyulmaması
Bu durumlarda, mağdur olan taraf aşağıdaki hukuki yollara başvurabilir:
1️⃣ İhtarname Gönderme: Noter aracılığıyla yazılı uyarı yapılabilir.
2️⃣ Sözleşmeyi Feshetme: Taraflardan biri yükümlülüklerini yerine getirmezse, sözleşme feshedilebilir.
3️⃣ Tazminat Davası Açma: Maddi veya manevi zarar oluşmuşsa mahkemeye başvurulabilir.
4️⃣ İcra Takibi Başlatma: Ödeme yapılmadığında alacaklı taraf icra takibi başlatabilir.
Ticari sözleşmelerin korunması için mutlaka hukuki danışmanlık alınması önerilir.
📌 Uluslararası Ticari Sözleşmelerde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Eğer bir şirket uluslararası bir sözleşme yapıyorsa, aşağıdaki hususlara dikkat etmelidir:
✔ Hangi ülke hukukunun uygulanacağı belirlenmelidir.
✔ Vergilendirme ve gümrük işlemleri göz önünde bulundurulmalıdır.
✔ Uyuşmazlık durumunda hangi mahkemelerin yetkili olduğu sözleşmeye eklenmelidir.
Bu tür sözleşmelerde uzman bir uluslararası hukuk danışmanıyla çalışmak önemlidir.
📌 Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)
❓ Sözleşme imzalamadan önce nelere dikkat etmeliyim?
✅ Tarafların kimlik bilgileri, sözleşme süresi, ödeme koşulları ve fesih şartları açıkça belirtilmelidir.
❓ Sözleşme feshi nasıl yapılır?
✅ Sözleşmenin fesih maddesi incelenmeli ve noter aracılığıyla ihtarname gönderilmelidir.
❓ Yazılı olmayan sözleşmeler geçerli midir?
✅ Bazı durumlarda sözlü sözleşmeler geçerlidir, ancak ispat açısından yazılı olması önerilir.
📌 Sonuç ve Öneriler
Ticari sözleşmeler, işletmelerin ve girişimcilerin haklarını güvence altına alır ve iş süreçlerini düzenler. Hukuki hatalardan kaçınmak için sözleşme hazırlarken profesyonel bir avukattan destek almak büyük önem taşır. 🚀
No responses yet